گیرپاژ و قفل شدن موتور ماشین

گیرپاژ چیست؟

گیرپاژ که به صورت مصطلح گیرپاچ نیز گفته میشود،‌ به معنی قفل کردن و عدم امکان ادامه حرکت میباشد. این اصطلاح در مورد موتور وسایل نقلیه به کار میرود. گیرپاژ زمانی در یک ماشین و به صورت دقیق تر در موتور آن رخ می دهد، که موتور در شرایط خاصی قرار گرفته، قفل نموده و از کار بیفتد. به طور کلی این رخداد هنگامی اتفاق می افتد که حرارت موتور زیاد شده و سیلندرها نمی توانند خود را سرد کنند. سرد نشدن سیلندرها سبب میشود، پیستون ها دچار انبساط شود که در نتیجه منجر به عدم امکان حرکت پیستون و نهایتا گیرپاژ می گردد.

گیرپاژ موتور

به عبارت دیگر میتوان گفت نام دیگر قفل شدن موتور گیرپاژ می باشد، که منجر به چسبیدن یاتاقان های میل لنگ یا شاتون ها میگردد. این اتفاق نادر است ولی در مواقعی که بروز پیدا میکند، سبب ایجاد مشکلات بزرگی می شود. دلیل قفل شدن موتور هر چیزی باشد می بایست فورا آن را رفع نمود تا از خسارت های اساسی پیشگیری کرد.

شما با تست کوچکی میتوانید بفهمید که موتور ماشین شما گیرپاژ کرده است یا خیر؟ برای این کار در صورتی که خودرو شما دنده دستی دارد، در حالت خاموش آن را بر روی دنده 5 تنظیم نمایید و خودرو را هل دهید تا شروع به حرکت کند. اگر این اتفاق نیفتاد، مسلما موتور ماشین شما گیرپاژ کرده است.

اصطلاح گیرپاژ کردن یعنی چه؟

گیرپاژ به اصطلاح وقتی رخ می دهد که اتومبیل دیگر روشن نگردد. در اصل قفل شدن پیستون در سیلندر است که سبب قفل شدن موتور می گردد و به این صورت قادر خواهید بود یک تجسم درست از این موضوع داشته باشید. این رخداد در شرایط خاصی به وقوع می پیوندد، به همین دلیل در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

در صورتی که موتور ماشین شما به طور درستی روانکاوی نگردد، منجر به قفل کردن موتور خودرو و از حرکت ایستادن آن خواهد شد. روانکاوی غیر صحیح سبب میگردد لایه روغنی که در میان یاتاقان ها وجود دارد، تخریب شده و اصطکاک در میان آنها و شاتون ایجاد شود. در این هنگام شاتون در رینگ پیستون گیر می کند و شاتون کمک می کند تا پیستون ها به دیواره سیلندر بخورند و موتور به صدا در آید. زمانی که سرعت بالا باشد، شاتون منحرف می‌گردد و ممکن است این درجه انحراف به حدی بالا باشد که شما مجبور به تعویض سیلندر، شاتون، میل لنگ و یاتاقان ها باشید، چرا که صدمه اساسی دیده اند.

ولی در صورتی که سرعت پایین باشد، مقدار انحراف شاتون کم خواهد بود و با این وجود برخوردهای شاتون با سیلندر سبب تولید صدا در موتور میگردد و توان موتور به سرعت کم شده که به چنین وضعیتی در اصطلاح شاتون زدگی می گویند.

شاتون

با خراب شدن رینگ نیز مشکل گیرپاژ ممکن است پیش آید، به این صورت که اگر رینگ های روغنی خراب شوند، روغن به سمت محفظه احتراق رفته و در آن قسمت شروع به سوختن می نماید و پس از آن هم از راه اگزوز به بیرون از موتور می رود. در این وضعیت از اگزوز ماشین یک دود سفید بیرون می آید که در برخی اوقات هم به رنگ آبی مشاهده میشود. با دیدن همچون عیبی بایستی سریع آن را رفع نمایید تا سبب آتش گرفتن موتور نگردد.

دود سفید اگزوز بر اثر گیرپاژ

همچنین در هنگام عبور از آب های رودخانه ای با ماشین و یا وقتی در طوفان و باران شدید رانندگی می‌نمایید، امکان دارد که به موتور ماشین شما صدمه وارد شود. منیفولد که به عنوان یک ورودی، رساننده ترکیب سوخت و هوا به موتور می باشد،‌در این شرایط آب از این مسیر به درون موتور آمده و شاتون ها را منحرف می نماید. چنانچه این مقدار آب فراوان باشد مقدار آب درون این جایگاه از مجاری منیفولد به درون فضای احتراق که شمع های موتور داخل آن می باشند، روانه می‌گردد. البته این اتفاق در شرایط بارندگی معمول رخ نمیدهد، پس نگران‌ آن نباشید. در ادامه به نحوه رفع این مشکلات بوجود آمده میپردازیم.

دلایل گیرپاژ موتور چیست؟

بالا رفتن دمای موتور: دمای بیش از حد در درون موتور ماشین مهم ترین عامل در رسیدن به حالت گیرپاژ موتور است. خود بالا رفتن دمای موتور میتواند ناشی از موارد متعددی باشد. بالا رفتن دمای موتور و داغ شدن زیاد آن، یعنی سطح مایع خنک کننده در خودروی شما به حداقل میزان خود رسیده است. هرگز با خودرویی که دمای آن در حال زیاد شدن می باشد، رانندگی نکنید، زیرا خطر نابودی موتور را به دنبال دارد. در ادامه دقیق تر به این موضوع میپردازیم.

بالا بودن دور موتور در زمان روشن بودن خودرو:‌ بالا بودن دور موتور که ناشی از عدم کارکرد منظم و صحیح موتور میباشد، میتواند باعث بالا رفتن دمای موتور و نتیجتا منجر به گیرپاژ خودرو شود. پس در زمان رانندگی به بالا بودن بیش از حد و غیر طبیعی دور موتور شک کنید. این مورد را میتوانید از صدای زیاد و بد کار کردن موتور تشخیص دهید.

بررسی سطح روغن موتور و آب رادیاتور: همانطور که گفته شد یکی از دلایلی که باعث به وجود آمدن مشکل گیرپاژ ماشین میگردد، کاهش مقدار روغن موتور است که پر ریسک ترین حالت برای پیستون ها می باشد.

بنابراین برای جلوگیری از قفل کردن موتور،‌در زمان رانندگی حواستان فقط به کیلومتر شمار خودرو نباشد! بلکه گاهی نیز به عقربه آمپر آب و چراغ روغن توجه کنید. به محض بالا رفتن بیش از حد درجه حرارت آب یا روشن شدن چراغ روغن، ماشین را متوقف نموده و آن را پس پایین آمدن حرارتش خاموش کنید.

چک کردن چراغ های هشدار خودرو

چک کردن و کنترل سطوح مایعات موتور به طور منظم، موضوع مهمی است. میزان آب رادیاتور و روغن موتور هر چند روز یکبار بایستی تحت کنترل و نظارت قرار گیرد. این موضوع به خصوص در خودروهای سطح پایین تر باید بسیار مورد توجه قرار گیرد.

برای بررسی سطح روغن موتور در ابتدا گیج (نشانگر) روغن را خارج کرده و آن را پاک نمایید. سپس نشانگر در جای خود بگذارید و مجددا آن را خارج نمایید، میزان روغن را کنترل نموده و حد آن را بسنجید. همیشه حد روغن بایستی تا بالاترین خط و نزدیک به حرف “F” باشد. برای چک کردن آب نیز درب رادیاتور را باز نموده و مقدار آب آن را مورد بررسی قرار دهید. همچنین منبع سر ریز آب را ملاحظه نمایید. حتما دقت داشته باشید که همه این کارها باید هنگامی صورت گیرد که ماشین در حال کار کردن نبوده، خاموش باشد و چند ساعت نیز از روشن بودن آن گذشته باشد.

گیرپاژ ماشین همچنین میتواند از اشکالات و نشتی های جزئی به وجود آید. بعضی از این اشکالات را میتوان ناشی از خرابی دسته موتورهای لاستیکی، بوش های سیستم تعلیق و قطعات سیستم فرمان دانست. همچنین زمانی که چراغ های کنار کیلومتر شمار شروع به روشن و خاموش شدن می نمایند، باید به آنها توجه نمود.

گیرپاژ سیلندر

به طور کلی هر 3 سال یکبار یا 48000 کیلومتر هر کدام که سریع تر زمان آن فرا می رسد، مایع سرد کننده موتور را کاملا خالی کرده و با مایع سرد کننده جدید جایگزین نمایید. وابسته به مدل ماشینی که دارید، می بایست این کارها را انجام دهید تا به مشکلاتی از این دست برخورد نکنید و البته طول عمر ماشین خود را بالا ببرید.

بیشتر مالکان ماشین و حتی بعضی از تعمیرگاه ها تا هنگامی که اشکالی در دستگاه سرد کننده بوجود نیاید به آن اهمیت نمی دهند. این موضوع سبب کم شدن عمر لوازمی می گردد، که مایع سیستم خنک کننده درون آنها جریان دارد.

در نهایت شما با رانندگی درست و صحیح می توانید از این مسائل پیشگیری نمایید. گیربکس های جدید و هوشمند که تیپترونیک هستند و چند سالی می باشد که روی انواع خودروهای جدید نصب می گردند، از رسیدن دور موتور به محدوده قرمز پیشگیری و به طور اتومات دنده را بالا می برند.

گیرپاژ پیستون

تشخیص علت قفل شدن موتور ماشین

در اینجا عواملی که سبب می شود تا گیرپاژ یا قفل شدن موتور اتفاق بیفتد را لیست کرده ایم:

• دور موتور در هنگام روشن بودن خودرو زیاد باشد.
• عوض نکردن به موقع روغن موتور
• روغن به داخل موتور نشت کرده باشد.
• غیر فعال شدن چراغ چک، روغن و غیره
• خراب شدن رادیاتور و سیستم سرد کننده آن
• بیش از اندازه به درون موتور آب برود.

پس باید تمام موارد ممکن را به موقع مورد بررسی قرار دهیم، تا موتور دچار گیرپاژ نگردد. دلیل قفل شدن موتور هر موضوعی میتواند باشد که شما می بایست به هنگام رسیدن به این وضعیت توقف کرده و ماشین را خاموش نموده و به چک کردن تمام این موارد بپردازید.

گیرپاژ ماشین

نحوه رفع گیرپاژ و مشکل قفل کردن موتور خودرو

مواقعی که تجمع آب سر پیستونها دلیل قفل شدن موتور باشد، باید شمع ها را باز نمایید و استارت بزنید. هنگامی آب سر پیستون بیرون رفت و موتور آزاد شد، وضعیت عادی می شود.

اگر شکستگی و چسبیدگی یاتاقانها (به اصلاح یاتاقان زدن موتور) دلیل قفل شدن ماشین باشد، لازم است که موتور توسط یک تعمیرکار مجرب بررسی شود. پس در این صورت به تعمیرگاه مراجعه کنید.

حرارت بالا و آسیب دیدن موتور

شکسته شدن استارتر یا دنده های آن و گیر نمودن قطعات شکسته در میان دنده های فلایویل هم می تواند دلیل قفل شدن ماشین باشد. در این وضعیت استارتر را از روی موتور باز کنید و ماشین را با دنده 5 هل دهید تا به حرکت در آید. اگر ماشین در دنده ۵ با وجود باز بود استارتر حرکت نکرد، علت قفل شدن موتور، شکستن قطعات موتور، شاتون، یا میل لنگ است.

گیرپاژ کردن موتور وضعیت بسیار بدی است که باید دقت کرد که موتور به این وضعیت نرسد. انسداد مجاری تهویه، کم شدن مایع سرد کننده داخل سیستم و از کار افتادن فن های برقی رادیاتور امکان دارد به افزایش بیش از حد دمای موتور منجر شود. این موارد نیز میتوانند از دلایل دیگر بالا رفتن آمپر و قفل کردن موتور باشد. اگر بلافاصله نتوانیم این وضعیت را بهبود دهیم و دما را پایین بیاوریم، احتمال دارد موتور بسوزد که این اتفاق برای صاحب خودرو بسیار هزینه بر خواهد بود.