دلایل خرابی بخاری خودرو چیست؟
دلایل خرابی بخاری خودرو چیست؟
بخاری خودرو فقط چند ماه سرد سال کاربرد دارد و ممکن است در طول سال به فکر درست کارکردن سیستم گرمایشی خودرو نباشید اما خرابی بخاری خودرو در فصل سرما و زمانی که به آن نیاز داریم، بسیار آزاردهنده است. بنابراین بهتر است اطلاعات لازم را در مورد بخاری خودرو داشته باشید تا با انجام چند کار کوچک مانع از خرابی بخاری خودرو خود شوید و از آن بهتر مراقبت کنید؛ یا اینکه درصورت نیاز سریعتر آن را به تعمیرگاه منتقل کنید.
اجزا و نحوه عملکرد بخاری خودرو
اول از همه به این نکته بپردازیم که گرمای بخاری از کجا تامین می‌شود. برخلاف کولر که برای تامین سرما نیاز به منبع خارجی تامین انرژی و گرفتن نیرو از موتور دارد، بخاری اینطور نیست. گرمایی که از بخاری خارج می‌شود از پروسه خنک شدن موتور بدست می‌آید. به این صورت که در فرایند احتراق سوخت در موتور خودرو، حرارت زیادی تولید می‌شود و این گرما با آب موتور ابتدا به رادیاتور بخاری و پس از آن به رادیاتور اصلی منتقل می‌شود تا دمای موتور کم شود. رادیاتور بخاری که نسبت به رادیاتور اصلی کوچکتر است با حرارت آب موتور گرم می‌شود و یک دمنده هوای گرم را به داخل کابین می‌فرستند. اما در خودروهای الکتریکی، گرمای بخاری توسط المنت‌های برقی تامین می‌شود؛ بنابراین خودرو برای تامین گرما به برق وابسته است.
بخاری خودرو پنج بخش اصلی دارد که عبارت است از بوستر بخاری، شیر قطع و وصل ورودی و خروجی آب از رادیاتور، دریچه تقسیم هوا یا دمپر، اهرم بندی دریچه‌های تقسیم هوا و رادیاتور خودرو؛ جنس رادیاتور خودرو از آلومینیوم است و همین باعث انتقال سریع حرارت و جوش نیاوردن موتور می‌شود. البته رادیاتور خودروهای قدیمی از جنس برنج و مس ساخته شده‌اند که رسانای خوبی برای گرما نیستند. بنابراین اگر جنس رادیاتور شما آلومینیومی نیست بهتر است آن را عوض کنید تا گرما را بهتر منتقل کند.
بخاری سالم برای گرم کردن کابین چقدر زمان نیاز دارد؟
برای روشن کردن بخاری خودرو کمی صبر کنید تا موتور گرم شود بعد از آن بخاری را روشن کنید. چراکه گرم شدن آب موتور به زمان نیاز دارد. درصورتیکه ترموستات به خوبی کار کند اتاق خودروهای کاربراتوری بعد از 15 دقیقه و انژکتور بعد از 3 دقیقه گرم خواهد شد. بنابراین زمان لازم برای گرم شدن بخاری پراید، پژو و خودروهای وارداتی متفاوت است.
نکته مهم این است که حرکت کردن خودرو به زود گرم شدن آن کمک می‌کند پس اگر قصد دارید زودتر از بخاری خودرو استفاده کنید حتما ماشین را به حرکت درآورید؛ زمانیکه خودرو درجا کار می‌کند به زمان بیشتری برای گرم شدن نیاز دارد.
مهمترین دلایل خرابی بخاری خودرو چیست؟
اگر متوجه شدید بخاری خودرو به درستی کار نمی‌کند آن را جدی بگیرید چون ممکن است دلایل مهمی داشته باشد و بعدا خسارت‌های جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد. در اینجا دلایل خرابی بخاری خودرو را باهم بررسی می‌کنیم.
1-کلید کنترل درجه حرارت بخاری
اگر واقعا کلید خاموش و روشن بخاری خودرو شما مشکل داشته باشد نباید نگران شوید چون خطری به دنبال ندارد و با کمترین هزینه می‌توان آن را تعمیر کرد.
2- گرفتگی رادیاتور بخاری خودرو
یکی از دلایل شایع خرابی بخاری خودرو، گرفتگی رادیاتور است. ضد یخی که در داخل آب رادیاتور ریخته می‌شود خاصیت رسوب زدایی دارد و به همین دلیل بهتر است در تابستان به عنوان ضدجوش و زمستان آن را بکار ببرید، استفاده نکردن از ضدیخ باعث رسوب گرفتن لوله‌ها و مجراهای رادیاتور بخاری می‌شود. در این حالت عبور آب داغ به سختی امکان پذیر است و در نتیجه گرمای کافی تامین نخواهد شد. بنابراین بهتر است از وجود ضد یخ در آب رادیاتور مطمئن شوید تا مشکل خرابی بخاری خودرو برای شما به وجود نیاد.
آب رادیاتور به دلیل چرخشی که دارد جرم زیادی می‌گیرد و برای همین باید از آب مقطر استفاده کنید تا رسوب کمتری داشته باشد. مایع دیگری که باید به آب رادیاتور اضافه کنید، ضد یخ یا ضد جوش است که جز وظیفه اصلی خود از تشکیل جرم و رسوب جلوگیری می‌کند. بهترین نسبت برای این ترکیب 50 به 50 است. یعنی بهتر است 5/2 لیتر آب و 5/2 لیتر یخ را با یکدیگر ترکیب کنید و در منبع بریزید.
3– خرابی ترموستات
هنگامی که آب موتور داغ می‌شود، ترموستات بطور خودکار آب داغ را به سمت رادیاتور می‌برد. در واقع ترموستات سوپاپی مکانیکی است با ماده حساس به حرارت پر شده و پس از آنکه حرارت به دمای معینی برسد کار خود را انجام می‌دهد. اگر ترموستات خراب و حرکت آب داغ متوقف شود باد سرد حس می‌کنید. اگر دلیل خرابی بخاری خودرو شما ترموستات بود نیاز به تعویض ترموستات داشتید باید بدانید که این قطعه قیمت زیادی ندارد.
4- کمبود مایع خنک کننده
یکی از دلایل خرابی بخاری خودرو کمبود مایع خنک کننده داخل رادیاتور است اما این موضوع ربطی به نقص فنی در قطعات ندارد. فقط کافی است تناسب آب و مایع خنک کننده را رعایت کنید. در غیر اینصورت گرمای کمتری منتقل می‌شود و ممکن است مجاری گردش آب رسوب بگیرد.
5- نقص در عملکرد واترپمپ
واترپمپ قطعه‌ای است که باعث به حرکت درآمدن و جریان یافتن آب در رادیاتور موتور و بخاری خودرو می‌شود. درصورتیکه اختلالی در این قطعه به وجود بیاید آب داغ به درستی حرکت نمی‌کند. واترپمپ به راحتی و سریع خراب نمی‌شود اما اگر متوجه خرابی بخاری خودرو شدید حتما آن را چک کنید.
6- کافی نبودن آب موتور
موضوعی که شاید در زمستان و فصل سرد، کمتر به آن دقت کنید و باعث خرابی بخاری خودرو شود، میزان آبی است که در رادیاتور وجود دارد. برای اینکه حرارت از موتور منتقل شود باید آب به اندازه کافی در رادیاتور وجود داشته باشد. در کنار آب موتور حتما سیستم را چک کنید تا نشت نکرده باشد و هواگیری شده باشد.
7- خرابی فن دمنده
اگر رادیاتور گرم بود و مشکلی در ورودی و گردش آب داغ وجود نداشت اما متوجه شدید بادی که از بخاری خارج می‌شود به اندازه کافی گرم نیست، سلامت فن دمنده را بررسی کنید. برای تست این بخش بهتر است از یک مکانیک کمک بگیرید چون نیاز به تجربه دارد. ضمن اینکه اگر نیاز به تعمیر داشت مکانیک بهتر می‌تواند آن را انجام دهد.
8- شیر کنترل بخاری
شیر کنترل بخاری در واقع یک سوئیچ یا کلید است که اجازه خاموش و روشن شدن بخاری و ورود گرما را می‌دهد و مشخص است خراب شدن آن چه مشکلی در عملکرد بخاری به وجود می‌آورد. شیر کنترل بخاری در زیر کاپوت قرار گرفته است و احتمال از کار افتادن یا خراب شدن آن در خودروهای قدیمی، بیشتر است و نیاز به بررسی دارد.
9- اشکال در دریچه‌های بخاری
در سیستم بخاری خودرو، باد سرد باید وارد شود، گرم شده و به داخل کابین برود. یکی از دلایل خرابی بخاری خودرو ممکن است درست کار نکردن همین دریچه‌های بخاری باشد. در برخی اتومبیل‌ها دریچه هوای سرد و گرم، مکانیکی یا چرخشی و با دست تنظیم می‌شود و این احتمال وجود دارد که خارهای نگهدارنده سیم دریچه هوا دچار مشکل شده و دریچه هوای سرد بطور کامل بسته نشود.
10-کثیف بودن فیلترها
اگر تمامی موارد را بررسی کردید و هوای گرم هنوز در کابین جریان پیدا نمی‌کند، فیلترهای کابین را بررسی کنید چراکه ممکن است کثیف باشند و از چرخش هوا جلوگیری کنند.
11- خراب شدن فشنگی آب
فشنگی آب وظیفه تعدیل کردن دمای آب را برعهده دارد به این صورت که هر زمان دمای آب به 97 درجه برسد، فشنگی باز شده و فن شروع یه کار می‌کند تا حرارت را کاهش دهد. اما با خراب شدن فشنگی و عدم مقاومت در برابر دمای آب، فن بصورت دائمی کار می‌کند و مانع از گرم شدن بخاری خودرو می‌شود.
دلایل بوی بد بخاری خودرو
شاید این مشکل هم برای شما به وجود آمده باشد که به محض روشن کردن بخاری بوی بدی داخل ماشین بیاید، این موضوع بخاطر خرابی بخاری خودرو نیست اما جزو موارد اذیت کننده‌ای است که باید آن را رفع کرد. این مشکل دو دلیل اصلی دارد؛ اول اینکه درزبندی پوسته فن به درستی انجام نشده باشد؛ در این صورت باشد تمامی واشرها و درزها را وارسی کنید و پس از آن پیچ‌ها را مجددا سفت کنید تا هوا از خارج به آن وارد نشود. اگر درزبندی به درستی انجام نشده باشد، هوای بیرون وارد کابین می‌شود.
مورد دوم نشت کردن آب از رادیاتور بخاری است که بوی نم بوجود می‌آورد. اگر چنین بویی را حس کردید شلنگ‌های ورودی به سیستم گرمایشی و همینطور رادیاتور را بررسی کنید و مطمئن شوید که سوراخ نشده باشند.
اگر شیشه‌های خودرو در زمستان بخار کند چه کنیم؟
زمانیکه بخاری روشن می‌کنید اما شیشه سرد است روی آن بخار می‌نشیند اما اگر شیشه‌ها گرم باشد چنین اتفاقی نخواد افتاد. برای از بین بردن بخار روی شیشه جلو، دریچه‌هایی زیر شیشه تعبیه شده است که با روشن کردن کلید گرمکن پنجره‌ها، هوای گرم از آنها خارج شده و از سمت پایین به شیشه‌ها می‌وزد. اما برای شیشه‌های عقب این دریچه وجود ندارد، منتها روی آنها المنت‌های باریکی قرار گرفته که با فشردن کلید گرمکن شیشه‌ها، می‌توانید آنها را روشن کنید. با اینکار بخار و حتی برفی که روی شیشه عقب نشسته است هم از بین می‌رود.
همانطور که می‌دانید دکمه A/C نیز نقش موثری در از بین بردن بخار داخل کابین دارد. این دکمه فقط مربوط به کولر و فصل گرما نیست بلکه شما می‌توانید با روشن کردن آن کمپرسور تهویه هوا را روشن کنید و رطوبت داخل کابین را خارج کنید.
بخاری خودرو چه تاثیری بر موتور و مصرف سوخت دارد؟
برعکس کولر که اندکی مصرف سوخت را بالا می‌برد و در برخی خودروها باعث کاهش قدرت موتور می‌شود، هنگام استفاده از بخاری هیچ‌کدام از این اتفاقات نمی‌افتد. همانطور که گفته شد گرمای بخاری از گرمای احتراقی که در موتور بوجود می‌آید، تامین می‌شود و این گرما با مکانیزمی ساده وارد کابین می‌شود. اگر از برقی که فن دمنده برای وارد کردن هوای گرم به داخل کابین نیاز دارد چشم‌پوشی کنیم، بخاری خودرو هیچ انرژی یا قدرت بیشتری برای تامین گرمای خود نیاز ندارد؛ ضمن اینکه اگر این گرما به داخل کابین وارد نشود، خنک شده و از بین می‌رود.
نصب بخاری برقی در خودرو
شاید تا حالا این سوال برای شما پیش آمده باشد که می‌توان بخاری دیگری در خودرو نصب کرد یا خیر؛ بله این امکان وجود دارد. انواع مختلفی از بخاری‌های المنتی یا همان هیتر برقی با قدرت‌های مختلف در بازار وجود دارد که می‌توانید بسته به نیاز خود یکی از آنها را تهیه و در خودرو نصب کنید. بخاری‌های المنتی از قدرت برق استفاده می‌کنند و با شارژر فندکی به باتری خودرو متصل می‌شوند. این گزینه برای افرادی که شب در جاده می‌خوابند و می‌خواهند ماشین را خاموش کنند تا بنزین مصرف نکند مناسب است. همچنین کسانیکه به کمپ می‌روند و شب در چادر می‌خوابند هم می‌توانند از بخاری فندکی استفاده کنند.
برخی مدل‌ها که بزرگتر هستند این قابلیت را دارند که روی داشبورد نصب شوند و معمولا رانندگان خودروهای سنگین دیزلی که گرم شدن بخاری خودروی آنها نیاز به زمان زیادی دارد از بخاری‌های برقی استفاده می‌کنند. مشکل بزرگ خودروهای سنگین و دیزلی این است که رادیاتور آنها دیر گرم می‌شود و به تبع آن رادیاتور بخاری دیر گرم شده و باد گرم زود به کابین وارد نمی‌شود در نهایت یکی از مناسب‌ترین گزینه‌ها برای گرم شدن کابین، بخاری فندکی است.
بخاری درجا مناسب خودروهای سنگین گازوئیلی
خودروهای دیزلی گزینه دیگری هم دارند و آن استفاده از بخاری درجا است. بخاری درجا ابتدا باید به جعبه فیوز ماشین متصل شود تا برق خود را تامین کند اما بطور کلی این نوع بخاری، قدرت گرمایش خود را از احتراق سوخت تامین می‌کند و بهترین گزینه نفت سفید یا گازوئیل است. برخی از انواع بخاری درجا باک جداگانه‌ای دارد و اگر سرما به اندازه‌ای شدید است که گازوئیل را ژله‌ای می‌کند بهتر است 4/1 باک را الکل و 4/3 آن را با گازوئیل پر کنید. در مدل‌های دیگر هم بخاری به باک خودرو متصل می‌شود و مستقیما از سوخت خودرو استفاده می‌کنند.
سیستم بخاری درجا به این شکل است که سوخت توسط یک پمپ به کوره احتراق وارد می‌شود و گرما از طریق فن دمنده وارد کابین می‌شود. بخاری‌های درجا دو نوع خشک و آبی دارند. نوع خشک تنها هوای کابین را گرم می‌کند و نوع آبی گرم کردن آب داخل رادیاتور را هم برعهده دارد تا از یخ‌زدگی آن جلوگیری کند.
در آخر
باید بگوئیم قبل از اینکه با مشکل جدی در عملکرد خودروی خود مواجه شوید، همه چیز را بررسی کنید و اقدامات لازم و حتی کوچک را به موقع انجام دهید. همانطور که گفتیم دلایل خرابی بخاری خودرو متفاوت است اما همیشه باید از وجود آب کافی در منبع رادیاتور موتور، ضد جوش و ضد یخ، سالم بودن فن دمنده، ترموستات، واترپمپ، سلامت و تمیزی دریچه‌ها و سایر مواردی که در بالا گفته شد، مطمئن شوید و درصورتیکه متوجه خرابی بخاری خودرو شدید از خدمات تعمیرگاهی اتوشناس یا تعویض قطعه کمک بگیرید و سرویس دوره ای خودرو خود را جدی بگیرید.
